Sindrom nemirnih nogu (RLS) je stanje koje uzrokuje vrlo jaku potrebu za pomicanjem nogu. Poriv za kretanjem obično je uzrokovan neugodnim osjećajem u nogama. Obično se javlja navečer ili noću pri sjedenju ili ležanju. Kretanje nakratko ublažava nelagodu.
Lijekovi kontraindicirani ili s oprezom kod sindroma nemirnih nogu (RLS)
Sindrom nemirnih nogu (RLS) može se pogoršati ili izazvati određenim lijekovima. Izbjegavajte ih ili koristite s oprezom:
1. Blokatori dopaminskih receptora
- Antipsihotici:
- Haloperidol, risperidon, olanzapin, klorpromazin.
- Mehanizam: Blokiraju dopaminske D2 receptore, pogoršavajući simptome RLS-a.
- Antiemetici:
- Metoklopramid, proklorperazin.
- Napomena: Ondansetron (antagonist 5-HT3) je sigurnija alternativa za mučninu.
2. Antidepresivi
- SSRI/SNRI:
- Fluoksetin, sertralin, venlafaksin.
- Učinak: Može povećati težinu RLS-a kod nekih pacijenata.
- Triciklički antidepresivi (TCA):
- Amitriptilin, nortriptilin.
- MAOI:
- Fenelzin, tranilcipromin.
3. Antihistaminici
- Sedativni antihistaminici prve generacije:
- Difenhidramin (Benadryl), doksilamin, hidroksizin.
- Mehanizam: Može pogoršati simptome RLS-a, posebno noću.
4. Stimulansi
- Lijekovi za ADHD:
- Metilfenidat, amfetamini.
- Kofein/nikotin:
- Može izazvati ili pojačati simptome RLS-a zbog stimulacije CNS-a.
5. Beta-blokatori
- Propranolol, metoprolol, atenolol.
- Učinak: U nekim slučajevima povezano s pogoršanjem RLS-a (mehanizam nije jasan).
6. Blokatori kalcijevih kanala
- Diltiazem, verapamil, nifedipin.
- Napomena: Ograničeni dokazi, ali neka izvješća ih povezuju sa simptomima sličnim RLS-u.
7. Ostali lijekovi
- Litij: Povezan s pogoršanjem RLS-a.
- Antikonvulzivi:
- Fenitoin (rijetko prijavljeno).
- Antihipertenzivi:
- Klonidin (centralni alfa-2 agonist).
Ključna razmatranja
- Individualne varijacije: Ne reagiraju svi pacijenti na isti način; pažljivo pratite ako alternative nisu dostupne.
- Odvikavanje: Nagli prekid uzimanja opioida, benzodiazepina ili agonista dopamina može izazvati RLS.
- Nefarmakološki okidači: Nedostatak željeza, trudnoća i kronična bolest bubrega često pogoršavaju sindrom nemirnih nogu.
Savjet za liječenje: Za pacijente s sindromom nemirnih nogu, dajte prednost alternativama koje ne blokiraju dopamin (npr. ondansetron za mučninu, kvetiapin s oprezom za psihozu). Uvijek se pozabavite nedostatkom željeza (feritin <75 µg/L zahtijeva suplementaciju).
Za refraktorne slučajeve ili složene prilagodbe lijekova obratite se neurologu ili specijalistu za spavanje.